روش های جلوگیری از زنگ زدگی میلگرد

از جمله مشکلاتی که بسیاری از خریداران محصولات فولادی با آن درگیر هستند، زنگ زدگی میلگرد است. بسیاری از مقاطع و سطوح محصولات فولادی، آهنی و فلزی با گذشت زمان خواه یا نا خواه دچار زنگ زدگی می شوند. در این میان برخی از محصولات نسبت به خوردگی و زنگ زدگی زودتر و سریع تر واکنش نشان می دهند و دوام طولانی مدتی ندارند. در میان تمام محصولات فولادی که در بازار وجود دارند، میلگرد ها جز آن دسته از محصولاتی هستند که نسبت به سایر محصولات در معرض زنگ زدگی بیشتری قرار می گیرند. 
حال ممکن است برای بعضی از افراد سوال پیش بیاید که در مقابل این زنگ زدگی ها باید چه کرد و چه روش هایی وجود دارد که بتوان از زنگ زدگی جلوگیری کرد یا بتوان زنگ زدگی را از روی میلگرد ها پاک کرد. در این مطلب قصد داریم به شما بگوییم که زنگ میلگرد چگونه اتفاق می افتد و چطور می توان این مشکل را حل کرد.

زنگ زدگی میلگرد چگونه اتفاق می افتد؟

اصطلاحی که معمولا برای واکنش آهن و آلیاژهای آن با اکسیژن موجود در هوا به کار برده می شود، به آن زنگ زدگی می گویند. در واقع زمانی که آهن آلات در مقابل و مجاورت هوا با اکشیژن ترکیب می شوند، ماده ای به نام اکسید و یا هیدروکسید تولید می شود که در این زمان می گوییم آهن زنگ زده است. فرمول زنگ آهن Fe2O3 است که به شکل یک ماده سست و قرمز رنگ روی سطح آهن زنگ زده دیده می شود. میلگرد هم که از فولاد ساخته شده، همانند بسیاری از محصولات آهنی مستعد ترکیب شدن با اکسیژن و زنگ زدگی هستند. 
شاید بعضی از افراد تصور کنند که زنگ زدگی میلگرد مسئله مهمی نیست و تنها یک پودر قرمز رنگ است که می توان به راحتی آن را پاک کرد. اما باید به شما بگوییم که این موضوع کاملا اشتباه است و زمانی که میلگردی دچار زنگ زدگی می شود، در واقع بخشی از جرم آن با اکسیژن ترکیب می شود و ماده ای تولید می شود که هیچ مقاومتی در برابر نیروهای وارد شده ندارد. به همین دلیل می توان گفت زنگ زدگی میلگرد دلیلی است برای از بین رفتن جرم و کاهش ضخامت آن. بنابراین باید به اندازه کافی به این موضوع توجه کرد و نباید سرسری از آن رد شد. 

عوامل زنگ زدگی میلگرد

نمک از جمله منابع اصلی زنگ زدگی در میلگرد است؛ بنابراین قرار گرفتن میلگرد در نزدیکی یک محیط دریایی در معرض آب و نمک و یا استفاده از نمک های چرب کننده برای ایمن سازی جاده ها در طول زمستان، باعث می شود تا یون های کلرید از طریق بتن راه خود را باز کنند و باعث زنگ زدگی میلگرد شوند. هنگام خوردگی میلگرد، اکسید آهن ایجاد می شود که باعث می شود میلگرد در بتن منبسط شود. همین موضوع خود یکی از دلایل اصلی خراب شدن میلگرد است. حالا که متوجه شدیم چه چیزهایی می تواند سبب زنگ زدگی میلگرد شود، باید با روش های تقویت انواع میلگرد و پاک کردن زنگ زدگی آشنا شویم. 

روش های تقویت انواع میلگرد در برابر خوردگی 

مقاومت کلی یک ساختمان به کیفیت میلگردهایی بستگی دارد که در آن ساختمان وجود دارد، بنابراین نمی توان در برابر خوردگی میلگرد بی توجه بود و آن را به حال خود رها کرد. شما می توانید با انتخاب درست نوع فولاد، پوشش محافظ، محیط و شرایط نگهداری، از این مسئله پیشگیری کنید. اما در کل راه هایی برای تقویت میلگرد در مقابل خوردگی وجود دارد که در ادامه این راهکار ها را به شما می گوییم. 
1-    تا جایی که می توانید میلگرد را از مصالح ساختمانی مانند چوب و آجر دور نگهدارید. 
2-    اگر فکر می کنید در منطقه ساخت و ساز باران و برف صورت می گیرد یا عناصر نمکی در آن منطقه زیاد است، میلگردها را در یک مکان مناسب قرار دهید تا از این عوامل دور باشند. 
3-    برای تقویت میلگرد می توانید به صورت دوره ای یا حداقل یک بار قبل از بهکارگیری، آن ها را از هر گونه زنگ زدگی پاک کنید. 
4-    از دیگر روش ها این است که سطح میلگرد را با یک لایه نازک روکش نیکل، کادمیوم یا روی بپوشانید. پوشاندن سطح میلگرد به واسطه روی را اصطلاحا گالوانیزاسیون می گویند که این روش یکی از متداول ترین روش ها برای جلوگیری از خوردگی میلگرد است. 
5-    هر چه نسبت گوگرد و فسفر فولاد به کار رفته در میلگردها کمتر باشد، در برابر خوردگی هم مقاوم تر خواهند بود. بنابراین در انتخاب نوع میلگرد ها نهایت دقت را داشته باشید. 
6-    استفاده از یک پوشش رنگ ضد زنگ یکی از بهترین و مقرون به صرفه ترین روش های جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی میلگرد است. پوشش های رنگی همچنین به عنوان مانعی برای جلوگیری از انتقال بار الکتروشیمیایی از محلول خورنده به فلز زیر آن عمل خواهد کرد. 
7-    پوشش پودری هم یکی دیگر از روش های افزایش مقاومت میلگرد است که در این فرایند پودر خشکی که ترکیبی از آکریلیک، پلی استر، اپوکسی، نایلون و یورتان است، به سطح تمیز میلگرد پاشیده می شود. 
8-    از دیگر روش هایی که برای تقویت میلگرد استفاده می شود، بازدارنده های خوردگی مواد شیمیایی هستند که با سطح فلز یا گاز های اطراف واکنش می دهند. این واکنش هم باعث می شود تا از واکنش های الکتروشیمیایی که منجر به خوردگی میلگرد می شود، جلوگیری شود. با قرار گرفتن روی سطح میلگرد، یک لایه محافظ ایجاد خواهد شده که با غیر فعال کردن سطح فولاد سبب تقویت میلگرد در برابر خوردگی خواهد شد. 

چرا باید زنگ زدگی را از روی میلگرد پاک کرد؟

وجود هر نوع زنگ زدگی روی سطوح میلگرد باعث می شود تا خوردگی میلگرد افزایش یابد. علاوه بر این موضوع، اگر میلگرد زنگ زده را در بتن های ساختمانی قرار دهید، پیوند بین بتن و میلگرد سست می شود و در این صورت حتی ترک های موجود روی بتن هم باعث می شود تا زنگ زدگی روی میلگرد ها بیشتر شود. در نهایت این مشکلات باعث خواهد شد تا مقاومت ساختمان کاهش یابد. 
برای از بین بردن زنگ زدگی میلگردها با چه روش هایی امکان پذیر است؟
یکی از موضوعاتی که در روش حذف زنگ زدگی از میلگرد ها اهمیت دارد، ماهیت خوردگی و درجه خوردگی میلگرد است. معمولا اگر بخواهید به صورت گسترده خوردگی ها را حذف کنید، نیاز به هزینه کردن بیشتری دارید. از طرف دیگر هم استفاده از روش های مختلف، هزینه متفاوتی را برای کارفرما خواهد داشت. بنابراین بهتر است قبل از هر چیز با روش هایی که برای از بین بردن زنگ زدگی میلگرد ها وجود دارد، آشنا شوید. 

•    برس کشی میلگرد

برس کشی میلگرد یکی از روش هایی است که می توان آن را هم به وسیله دستگاه انجام داد و هم به صورت دستی. البته این تنها در صورتی است که زنگ زدگی جزئی باشد و در کل میلگرد در تمام سطوح پخش نشده باشد. در این صورت می توان آن را به صورت دستی برس کشی کرد. اگر آرماتور در داخل دال پیچ خورده باشد، در این صورت هم امکان استفاده از ماشین برس کشی وجود ندارد مگر این که از دال خارج شود. 

•    استفاده از واترجت یا آب پرفشار

از دیگر روش هایی که برای حذف خوردگی و زنگ زدگی میلگرد استفاده می شود، استفاده از واتر جت ها یا آب پر فشار است. هنگامی که لایه نازکی از زنگ زدگی روی سطوح آرماتورها وجود داشته باشد، می توان از این روش برای تمیز کردن استفاده کرد. 

•    سندبلاست

سندبلاست هم برای زمانی است که میلگرد به میزان زیادی خوردگی داشته باشد.

•    استفاده از مواد شیمیایی 

امروزه مواد شیمیایی متنوعی در بازار وجود دارند که برای از بین بردن زنگ زدگی میلگرد ها به کار می روند. بسته به نوع مواد، مرغوبیت و برند تولید کننده این مواد شیمیایی، هزینه برای کارفرما متفاوت خواهد بود. جدا از این روش هایی که تا الان برای شما گفتیم، اگر میلگرد ها خوردگی شدیدی داشته باشند، برای این کار بهتر است بلافاصله پس از پاکسازی آن ها را با یک رنگ ضد زنگ پوشش دهید. این کار خود دارای مراحلی است که در ادامه آن را برای شما ارائه می دهیم. 
مراحل تکمیلی تقویت میلگرد برای مقابله با خوردگی 
برای این که بتوان بهتر با خوردگی میلگرد مقابله کرد، باید قبل از به کارگیری میلگرد ها در ساخت و ساز، یک سری مراحل تکمیلی انجام دهید. این مراحل عبارت هستند از:
1-    میلگرد ها را به مدت زمان نیم ساعت در محلول ضد زنگ غوطه ور کنید تا زنگار ها از روی آن برداشته شود و سطح میلگرد ها روشن شود. برای این کار می توانید 50 لیتر اسید کلریدریک، 50 لیتر آب و 5 لیتر بازدارنده را با هم مخلوط کنید و میلگرد ها را داخل آن قرار داده و سپس خارج کنید و بعد با یک پارچه آن ها را تمیز کنید. 
2-    حال نوبت به این می رسد که میلگرد ها را در یک محلول قلیایی غوطه ور کنید. برای این که بتوانید یک محلول قلیایی بسازید، نیاز به یک کیلوگرم پودر قلیایی و 400 لیتر آب دارید. بعد از این که این محلول را ساختید، به میلگرد ها اجازه دهید تا در محلول باقی بمانند و سپس آن ها را بیرون آورده و بعد تمیز کنید. 
3-    در مرحله سوم باید ژل فسفات را به واسطه یک برس الیافی روی میلگرد ها بمالید. تقریبا یک ساعت طول می کشد تا این ژل با میلگرد واکنش دهد. بعد از طی کردن این زمان، ژل را به وسیله آب کاملا از روی میلگرد پاک کنید. 
4-    در مرحله چهارم هم باید مخلوط نیمه بازدارنده خوردگی را درست کنید و با استفاده از الیاف یا غوطه وری روی میلگرد ها اعمال کنید. برای این که این محلول را تهیه کنید نیاز به 500 سی سی بازدارنده و یک کیلوگرم سیمان پرتلند معمولی دارید. البته دقت کنید که این مخلوط باید همان روزی درست شود که می خواهید زنگ زدگی را از روی میلگرد پاکسازی کنید. پس از آغشته شدن میلگرد ها به محلول بازدارنده یک روز فرصت دهید تا محلول روی میلگرد خشک شود. 
5-    آخرین مرحله هم مربوط به محلول آب بندی خوردگی است که باید آن را روی سطح میلگرد ها اعمال کنید. پس از آغشته کردن محلول به میلگرد باید 4 الی 5 ساعت صبر کنید تا کاملا در هوای آزاد خشک شوند. پس از خشک شدن هم لازم است یک بار دیگر این مرحله را حتما تکرار کنید. 

راهکارهای مقابله با خوردگی میلگردها در هنگام انبارش 

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از خریداری میلگردها به دلایل زیادی از جمله متوقف شدن پروژه با تاخیر در اجرا و یا حتی سفارش بیش از اندازه میلگرد مجبور شده باشید که میلگرد ها را در جایی انبار کنید. با توجه به این که قیمت آهن زیاد است و این محصول بخشی از سرمایه و ثروت شما محسوب می شود، باید آن را به بهترین شکل ممکن نگهداری کنید تا آسیبی به آن وارد نشود و میلگرد ها غیر قابل استفاده نشوند. به همین دلیل توصیه می کنیم حتما نکات زیر را رعایت کنید. 
1-    حتما میلگرد ها را روی یک سکوی غیر فلزی برجسته مانند پالت چوبی قرار دهید. چرا که سطح زمین یا بتن به راحتی می تواند رطوبت را جذب کند و به میلگرد ها پس دهد و موجب زنگ زدگی شود. 
2-    حتما میلگرد ها را با یک لایه محافظ ضخیم بپوشانید و آن را با بلوک های سنگین یا هر وسیله دیگری که وزن زیادی دارد، در یک گوشه انبار محکم کنید. در این صورت میزان تماس میلگرد با هر عنصر دیگری به حداقل می رسد و در نتیجه احتمال خوردگی هم کاهش می یابد. 
3-    اگر میلگرد های شما گالوانیزه هستند، حتما آن را از تماس با میلگرد های بدون روکش و مواد چوبی دور نگه دارید. چرا که تماس بیش از حد با مواد چوبی می تواند سطح میلگرد را لک دار کند. 
4-    اگر از میلگرد فولادی ضد زنگ استفاده می کنید، حتما آن را از میلگرد فولاد کربنی دور نگه دارید و یا اطمینان حاصل کنید که میلگرد فولاد ضد زنگ در بالای مواد دیگر قرار گرفته است.